Ali Akbar Dehkhoda
Ali Akbar Dekhodā (Dehkhoda), γενν Τεχεράνη Στις 24 Φεβρουαρίου 1880, ήταν ένας από τους μεγάλους της επιστήμης και της λογοτεχνίας, σατιρικός δημοσιογράφος, μέλος του εθνικού κοινοβουλίου, καθηγητής πανεπιστημίου, γλωσσολόγος, ιρανός ποιητής και συγγραφέας ενός λεξιλογίου στο οποίο οφείλει την παγκόσμια φήμη του.
Ο Ντεκόντα, αφού ολοκλήρωσε τη δεκαετή περίοδο σπουδών των αρχαίων και θρησκευτικών επιστημών και έμαθε την αραβική γλώσσα, αφοσιώθηκε στη μελέτη των σύγχρονων επιστημών και της γαλλικής γλώσσας στην πολιτική σχολή της Τεχεράνης και προσλήφθηκε στο Υπουργείο Εξωτερικών.
Ταξίδεψε στην Ευρώπη και εγκαταστάθηκε στη Βιέννη, την πρωτεύουσα της Αυστρίας. Την περίοδο αυτή ολοκλήρωσε τις γνώσεις του στα γαλλικά και απέκτησε πολλές πληροφορίες για τις σύγχρονες επιστήμες και την επιστημονική και καλλιτεχνική πρόοδο στην Ευρώπη και επέστρεψε στο Ιράν με πολυάριθμα επιστημονικά αποκτήματα.
Συνέπεσε με την έναρξη της συνταγματικής επανάστασης, ως συγγραφέας και αρχισυντάκτης, με τη συνεργασία άλλων, εξέδωσε την περίφημη εφημερίδα Σουρ-ε Εσραφίλ: στην πραγματικότητα, η συνεργασία του Dekhoda με αυτήν την εφημερίδα έφερε στο φως την πολιτική του δραστηριότητα.
Η συνάφεια της σάτιρας"charand πηγαίνει parand” (ανοησίες) σε αυτό το περιοδικό επιμελήθηκε ο ίδιος και υπέγραψε με το “Dekho”? ο τρόπος γραφής ήταν πρωτοφανής στην περσική λογοτεχνία και ξεκίνησε μια νέα σχολή στον κόσμο της δημοσιογραφίας και της σύγχρονης πεζογραφίας.
Ο Dekhodā με θάρρος και μεγάλη επιμονή δημοσίευσε σε εκείνο το masthead τις κοινωνικές και πολιτικές αθλιότητες εκείνης της εποχής χρησιμοποιώντας τη μέθοδο της σάτιρας. στην περσική λογοτεχνία ήταν πολύ γνώστης και στην καριέρα του αφοσιώθηκε και στη διδασκαλία αυτού του μαθήματος.
Ο Dekhodā μαζί με μια ομάδα φιλελεύθερων για την υπεράσπιση του συντάγματος και του φιλελευθερισμός, εξορίστηκε στο Παρίσι και εκεί και αργότερα στην Ελβετία εργάστηκε για να ξανατυπώσει την εφημερίδα Σουρ-ε Εσραφίλ.
Μετά από μια περίοδο επέστρεψε στο Ιράν και ανέλαβε τα καθήκοντά του ως μέλος του Κοινοβουλίου του Εθνικού Συμβουλίου. Κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου ο Dekhodā έζησε σε ένα από τα χωριά της ιρανικής περιοχής Chahār Mahāl va Bakhtiāri και μετά το τέλος του πολέμου επέστρεψε στην Τεχεράνη και απομακρύνθηκε από τις πολιτικές υποθέσεις για να αφοσιωθεί στα επιστημονικά και πολιτιστικά πεδία και μέχρι το τέλος της γόνιμης ζωής του συνέχισε να μελετά και να κάνει έρευνα.
Η ζωή του Mirzā Ali Akbar Dekhodā συνοδευόταν πάντα από καινοτομία, δημιουργικότητα και πρωτοτυπία. δημιουργικότητα στην ποίηση και την πεζογραφία, τη διορατικότητα σε κοινωνικά ζητήματα, το ταλέντο στη δημοσιογραφία και την καινοτομία στη μέθοδο έρευνας και ανάλυσης στην περσική λογοτεχνία.
Οι δημιουργικές και ανθρώπινες ιδιαιτερότητες του Dekhodā πρόσφεραν ένα ξεκάθαρο παράδειγμα σε όλους. Σε όλη του τη ζωή αγωνίστηκε πάντα ενάντια στην αποικιοκρατία, τον δεσποτισμό και για τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας του.
Το μεγάλο λεξιλόγιο Dekhodā είναι αποτέλεσμα σαράντα και πλέον χρόνων καθημερινών προσπαθειών και τυπώθηκε σε 26475 τρίστηλες σελίδες σε περισσότερους από 50 τόμους και περιλαμβάνει όλες τις περσικές λέξεις με ακριβές νόημα και ποιήματα και σχετικές πληροφορίες. Εξέδωσε επίσης το βιβλίο "Αμσάλ-ο Χέκαμ» (Παροιμίες και ρητά) που περιλαμβάνει όλες τις παροιμίες, τις ιστορίες και τα παραδείγματα της λαϊκής σοφίας στην περσική γλώσσα. Αυτό και μόνο καταδεικνύει την επιστημονική γνώση και την προσωπικότητα του Dekhoda.
Σήμερα στην Τεχεράνη υπάρχει ένα κέντρο που ονομάζεται "Dekhodā Vocabulary Institute and International Persian Language Teaching Center" το οποίο συνεχίζει να δημοσιεύει λεξιλόγιο στο Ιράν και φροντίζει να διδάσκει Φαρσί σε ενδιαφερόμενους ξένους.
Μεταξύ των έργων του Allāmeh Dekhodā αναφέρουμε τα εξής:Amsāl-o Hekam», τη μετάφραση δύο έργων του Μοντεσκιέ, «Σκέψεις για τα αίτια του μεγαλείου των Ρωμαίων και την παρακμή τους, και «Το πνεύμα των νόμων», «Γαλλικό-Περσικό λεξικό», «Abu Reyhan Biruni», «Έρευνα στο Diwān του Nāser Khosrow», στο Diwān-e Seyed Hassan Ghaznavi, η Διόρθωση των ακόλουθων έργων: e Farakhi, Diwān -e Ma'sud Sa'd, Diwān-e Suzani, από το λεξικό του Fars Asadi, από το Sahah Al fars, από το Diwān-e Ibn Yamin, από το Yusuf va Zuleikhā, μια συλλογή άρθρων, προτροπών, σύντομων γραπτών και το Diwan-e Dekhodā.
Ο Dekhodā πέθανε στην Τεχεράνη στις 27 Φεβρουαρίου 1956. Το μαυσωλείο του βρίσκεται στο Ebn-e Bābuyeh στον οικογενειακό τάφο.